Ngáy và ngưng thở lúc ngủ.


Ngáy là những âm thanh phát ra từ vùng hầu họng trong lúc ngủ, ngủ ngáy ngày nay được quan tâm nhiều hơn do sự phát triển của các phương tiện nghiên cứu và sự cảnh báo của các bệnh lý liên quan.
Đối với người bình thường, khi ngủ, các cơ của họng, lưỡi gà, màn hầu vẫn duy trì một mức trương lực cơ, để các cơ không bị mềm, rủ xuống. Vùng eo họng đủ rộng, luồng không khí thở đi qua êm dịu, không gây nên tiếng động.
Tuy nhiên do một yếu tố cơ học làm cản trở vùng này như VA, Amiđan quá to, mũi bị tắc nghẽn do cuốn mũi phì đại hoặc do xương vách ngăn mũi bị lệch..., hoặc người béo phì có sự tích đọng mỡ ở họng, người có bất thường khối xương mặt,... luồng không khí thở khi đi qua chỗ hẹp tạo thành xoáy, làm rung của những cấu trúc họng bao gồm lưỡi, lưỡi gà, màn hầu, thành họng tạo nên âm thanh. Đó chính là tiếng ngáy.
Ở những người này, khi uống thuốc an thần, hoặc uống nhiều bia, rượu trước khi ngủ, trương lực cơ họng sẽ bị giảm, hiện tượng ngủ ngáy càng trầm trọng hơn.
Trên thực tế, ngủ ngáy đơn thuần ít gây cản trở quá trình thở, nó không gây rối loạn đến giấc ngủ. Nó chỉ ảnh hưởng mang tính xã hội do tiếng ồn gây ra chứ không ảnh hưởng đến tình trạng thực thể. Tuy vậy, đây cũng là vấn đề hết sức phiền toái, đã có nhiều cặp vợ chồng, anh em, bạn bè không thể hòa hợp nhau được vì tiếng ngáy.
Tuy nhiên, ở trên một số người khác, trương lực các cơ vùng họng không còn đủ để nâng đỡ, khẩu kính vùng eo họng trở nên quá hẹp, đường thở có lúc bị tắc nghẽn, họ bị rơi vào tình trạng ngưng thở lúc ngủ, cơ thể sẽ phản ứng lại bằng cách tự đánh thức dậy đủ để bắt đầu cho việc tự thở trở lại. Sự đánh thức này có thể xảy ra hàng trăm lần mỗi đêm một cách vô thức mà không đủ để làm thức tỉnh bệnh nhân. Do đó họ vẫn không nhận biết ngủ ngáy và tình trạng bị ngưng thở của chính mình.
Những người bị ngưng thở lúc ngủ không thể có một giấc ngủ ngon và sâu. Nếu kéo dài gây nên tình trạng thiếu ngủ, gây mệt mỏi trường diễn, mất trí nhớ, mất tập trung, gật gà, buồn ngủ ban ngày, giảm tập trung trí tuệ, những triệu chứng khác như thay đổi tính cách, liệt dương, đau đầu buổi sáng, tiểu đêm... ngoài ra còn phối hợp với các hậu quả nghiêm trọng khác do thiếu oxy mạn tính như suy tim, nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, đột quỵ, ...Gần đây người ta còn cho rằng là nguyên nhân đột tử trẻ em.
Do vậy ngủ ngáy không phải là hiện tượng bình thường, cần được khám chuyên khoa tai mũi họng, thần kinh... bởi vì nó có thể là biểu hiện của chứng ngưng thở lúc ngủ, với những hậu quả và di chứng khá nghiêm trọng.
Rối loan thở lúc ngủ (SDB) có thể do các đoạn khác nhau của đường hô hấp, vì vậy cần phải thăm khám toàn bộ đường hô hấp. Việc khám lâm sàng nhằm đánh giá vị trí tắc nghẽn, khám bằng ống soi mềm là việc luôn cần làm lúc thức giấc và lúc ngủ
Các triệu chứng cần khai thác ở bệnh nhân rối loạn giấc ngủ có thể gộp thành 4 nhóm sau :
          Ngáy và rối loan thở xảy ra trong lúc ngủ
          Thay đổi tư thế ngủ
          Ngủ gà ban ngày
          Suy giảm chung chất lượng cuộc sống
Khai thác tiền sử phẫu thuật , đặc biệt ở vùng mũi họng như cắt A,nạo VA, chỉnh hình vách ngăn..
Đặc điểm sọ mặt như cằm lẹm, chức năng tim phổi, hút thuốc lá, uống rượu, dùng thuốc an thần, yếu tố gia đình. Những yếu tố này quan trọng hơn ở người lớn tuổi
Nghề nghiệp bệnh nhân, những người có thói quen làm việc ban đêm 
            Sử dụng thang điểm để đánh giá sự ngủ ngày quá mức, mà có thể liên quan đến suy thở lúc ngủ: Thang điểm Epworth thường được sử dụng, Bảng được thiết kế để bệnh nhân tự đánh giá để biết được mức độ tổng hợp tình trạng ngủ ngày và khả năng suy thở lúc ngủ, trong các tình huống khác nhau. Điểm toàn bộ là 24, đối với người bình thường điểm trung bình là 4,6 , điểm càng cao càng có nguy cơ bị suy thở lúc ngủ  Bệnh nhân tự đánh giá và chấm điểm từ 0 đến 3 tùy theo mức độ không có; nhẹ; trung bình; và bị gà gật nhiều.
Các tình huống :
          -Ngồi và đọc
          -Xem tivi
          -Ngồi không làm việc nơi công cộng (phòng nhạc, hội họp)
          -Ngồi trên xe oto trong vòng 1 h không nghỉ
          -Lúc nghỉ trưa
          -Ngồi nói chuyện với người khác
          -Ngồi sau khi ăn trưa (không uống đồ cồn)
          -Trên xe khi dừng đèn đỏ
            Béo phì là yếu tố nguy cơ quan trọng gây nên ngáy và ngưng thở, và cũng là yếu tố tiên lượng không tốt sau khi phẫu thuật chữa ngáy trong trường hợp tăng quá cân.Béo phì được xác định khi cân nặng trên 20%. Chỉ số cân nặng cơ thể BMI (Body Mas Index) được tính bằng cân nặng (kg) chia cho bình phương chiều cao (tính bằng m), chỉ số này < 25kg/m2 là bình thường, >30 được xem là béo phì